"Derc" kökünden türemiş bir kavram olup derece derece yükselmeye çalışmak demektir Ancak bu yükselme düz bir satıh üzerinde değil de tıpkı bir merdivenin basamaklarında yükselmek anlamına gelmektedir Istılahta ise istidrac, inkârcıların tedrîcî olarak felakete yaklaştırılırken geçici bazı başarılar kazanması anlamına gelmektedir Allah'ın emir ve yasaklarını hiçe sayıp inkâr edenlerin rızıkları hemen kesilmez ve onlar helâk da olmazlar Tersine Allah onların bir kısmına bolca imkân ve nimet vermesine karşılık onlar şımarırlar Sonra Allah'ın azabı bilmedikleri bir taraftan ansızın kendilerine gelir ve helâk olurlar İşte bu duruma "istidrac" denir "Âyetlerimizi yalanlayanları, hiç bilmeyecekleri yerden yavaş yavaş helâka götüreceğiz" (A'râf, 7/182) Çoğu zaman kul bu gidişini kendi menfaatine uygun bir gelişme ve ilerleme zannetmektedir Oysaki bu durum onun için felaket ve helâke sürüklenmekten başka bir şey değildir Fakat onlar bunun farkında değildir Konu Kâlem sûresinde de şöyle açıklanmıştır "(Rasûlüm!) Sen bu sözü (Kur'ân'ı) yalan sayanı bana bırak (kendini üzme) Biz onları, bilmedikleri bir yönden yavaş yavaş azaba yaklaştırıyoruz Onlara mühlet veriyorum Doğrusu benim tuzağım çok sağlamdır" (Kâlem, 68/44-45) (FK)